Эхлэл рүү буцах

АНУ нь дэлхийн хамгийн хүчирхэг технологийн компаниудтай хэдий ч төрийн байгууллагуудын вэбсайтууд нь үзэмжгүй, хийц муутай байдаг тохиолдол олон.

Харин АНУ-ын CIO (Chief Information Officer) консул засгийн газрын харьяа байгууллагуудынвэбсайтуудад зориулсан гарын авлага, нээлттэй эхийн материалуудыг гаргажээ.

Ингэснээр Нэгдсэн Улсын төрийн үйлчилгээний бүх вэбсайтууд нэг стандартад орж иргэдэд үйлчлэхэд ойлгомжтой, хялбар, үзэмжтэй болох юм.

Дизайныг боловсруулахдаа баримталсан гол зарчим нь хялбар ойлгомжтой байх, олон янзын хэмжээтэй дэлгэцэнд зохицдог байх гэнэ.

Өнөөдрийн байдлаар зарим сайтууд нь шинэ стандартын дагуу өөрчлөгдөөд эхэлсний жишээ ньvote.usa.gov, US Digital Services Playbook.

Эх сурвалж: ikon.mn

Шаардлагагүй зүйлд мөнгө битгий үр, жишээ нь гутал хувцас бага ав. Чи баян болсон хойноо хүссэн бүгдээ авч чадна. Харин хайртай нэгэндээ бэлэг авах мөнгө цуглуулж байгаад бэлэг авч өгөөрэй. Түүндээ өөрийн ирээдүйн төлөвлөгөө, санхүүгийн зорилтоо ярьж хуваалцаж яагаад одоо өөрийгөө ийм мөнгөө хэмнэж нарийлж амьдарч байгаагаа тайлбарла. Мөн өөрийнхөө мөрөөдлийнхөө төлөө няцаж цуцашгүй зүтгэж заавал амжилтанд хүрнэ гэдгээ хэлээрэй, энэ нь чамд өөрт чинь асар их хүч, итгэл өгнө.

Тусламж хэрэггүй бизнес гэж байдаггүй. Боломж олдож л байвал хагас цагаар ч гэсэн ажилла. Ингэснээр чиний зан чанар үнэлэгдэхээс гадна чадвар чинь нэмэгдсээр л байна. Энэ туршлага чамайг хөгжүүлж чи санхүүгийн зорилгодоо хүрэхэд ойртуулах болно. 2 жилийн дараа гэхэд чиний сарын орлого 1,500,000 төгрөг болно. Инфляци мөнгөний ханш гэх мэтийг тооцвол хамгийн багадаа л 900,000 төгрөг болсон байх болно. Хэмжээнээс үл хамааран орлогоо 5 хэсэгт хуваахаа бүү март. Үргэлж чадлаараа хичээж, хүмүүстэй харилцах хүрээгээ нэмэгдүүл. Орлого чинь тэр л хэмжээг нэмэгдсээр байна. Суралцахад, итгэлтэй байдлаа хөгжүүлэхэд хөрөнгө оруулалт хий. Аялж амрахад зориулсан хөрөнгө оруулалтаа нэмэгдүүл. Хүрээгээ тэлж, ирээдүйд оруулах хөрөнгө оруулалтаа нэмэгдүүл. Энэ бүхэн орлогыг чинь нэмэгдүүлсээр л байх болно. Энэхүү тэнцвэрийг сахиж л чадвал удалгүй нэмэлт орлоготой болно. Амьдралаа төлөвлөж ашиг хүртэхийн зэрэгцээ чи өөрөө ч гэсэн сайхан харагдаж, өөртөө итгэлтэй болж эхэлнэ. Найз нөхөд ч нэмэгдэж үнэ цэнэтэй олон харилцаанууд бий болно. Чанартай сургалтанд оролцож, том төслүүдтэй ажиллаж сайхан боломжууд чамд гарна. Өөрийн байр, машин, хүүхдүүддээ зориулах хангалттай боловсролын хуримтлал үүсэх зэргээр мөрөөдөлдөө бага багаар чи хүрнэ.

Амьдралыг бүтээж, албан тушаалын өсөлтийг төлөвлөж, аз жаргалыг бэлтгэж болно. Чи одоо л төлөвлөж эхэл. Ядуу байх үедээ гэртээ бага цагийг, гадаа их цагийг өнгөрөө. Харин баян үедээ гэртээ их цаг, гадаа бага цагийг өнгөрөө. Энэ бол амьдралын урлаг. Ядуу үедээ хүмүүст мөнгөө зориулж харин баян болохоороо мөнгөө өөртөө л зориул. Олон хүмүүс үүнийг эсрэгээр нь хийдэг.

Ядуу байх үедээ хүмүүст эелдэг ханд, тооцоотой байсны хэрэггүй. Баян үедээ бусад хүмүүс чамд өөрөөр хандаж байгааг мэдэрч үүнээс бас олон зүйл ойлгоно. Өөрөө өөрийгөө хайрлаж сур. Ядуу байх үедээ хүмүүст хамгийн сайнаараа тусалж ашиглуул. Баян болсон үедээ харин хүмүүст битгий ашиглуул. Олон хүмүүс амьдралын энэ зарчмыг ойлгодоггүй.

Ядуу байхдаа байгаа мөнгөө бусдадаа зарцуул, хүмүүс ч үүнийг харах болно. Баян болсон үедээ битгий үрэлгэн бай, чимээгүй өөртөө л зарцуул. Ядуу ч гэсэн өгөөмөр байж, баян ч гэсэн үрэлгэн харагдаж болохгүй. Энгийн амьдар. Чиний амьдрал энэ л үед амар амгалан болно.

Залуу хүн ядуу байна гэдэг түүний буруу биш. Ядуу байна гэж айсны хэрэггүй. Зөвхөн өөрийгөө л хөгжүүлж, эрдэм мэдлэгт суралцаж юунд хөрөнгө оруулахаа мэдэх нь чухал. Мөн юунаас зайлсхийж, юунд мөнгөө үрэхгүй байх ёстой гэдгээ мэдэх нь их чухал. Энэ бол хамгийн чухал зарчим. Хувцасанд их мөнгө үрж байхаар чанартай гэсэн цөөн зүйлд мөнгөө зарцуул. Гадуур бага хооллох гэж хичээ. Гадуур хооллох үедээ тооцоогоо өөрөө төл. Гол нь өөрөөсөө том мөрөөдөлтэй, чамаас шаргуу ажилдаг хүнд хоол авч өгч бай.

Чиний амьжиргаа асуудалгүй болох үед үлдсэн мөнгөө мөрөөдөлдөө хүрэхэд зориул. Далавчаа дэлгээд мөрөөдөлдөө хүр. Гайхалтай амьдралаар заавал амьдрана гэдгээ санаарай.

Харвардын алдартай нэгэн онол байдаг. Энэ нь хүн 20-22 цагийн хооронд энэ 2 цагийг яаж өнгөрүүлснээс хүний амьдралын хувь заяа шийдэгддэг гэж үздэг байна. Энэ 2 цагийг суралцахад, бодоход, бас ач холбогдолтой лекц болон зөвлөгөө сонсож өнгөрөө. Хэдхэн цаг шаргуу байж чадвал амжилт чиний хаалгыг тогших болно.

Өнгөрсний талаар санаа зовох хэрэггүй. Алдаагаа бодож битгий шантар. Асгасан сүүний араас уйлах ямар ч хэрэггүй. Хүн болгон л алдаа гаргадаг. Алдаанаасаа суралцаж өөртөө ахиж алдаагаа давтахгүй гэдгээ амлах нь л чухал. Боломжийг алдсан бол санаа зовох хэрэггүй, өөр шинэ боломж үргэлж байх болно.

Буруу ойлголцсон үедээ инээмсэглэж сур. Чи өргөн мэдлэгтэй гэдгээ харуулж байгаа юм. Ямар ч арга байхгүй санагдсан үед инээмсэглэх нь сэтгэлийг чинь тайвшруулна. Гуниглах үедээ чангаар инээх нь чиний өршөөнгүй зан чанарын илрэл. Хүмүүс чамд тоомжиргүй хандах үед инээмсэглэ. Чи өөртөө итгэлтэй байгаагаа харуулна. Үнэнч бус харьцаанд ч инээмсэглэн хандсанаар чи өөрийгөө намуун зөөлөн гэдгээ харуулна.

(шүүмж)

Түүх гэдэг зүйл өнгөрсөн үеийн туршид суртал, ухуулгын хүчтэй зэвсэг болсоор иржээ. Манай улсын хувьд ч бас ийм байсан, одоо ч энэ л хэвээрээ байна. Түүхийг улс төрийн намууд өмчилж, түүхээр бамбай хийн өөрсдийнхөө үйл ажиллагааг хаацайлж, ямар нэгэн үйл явдлыг магтан дуулах хэрэгсэл болгож байна. Түүгээр ч барахгүй өөрсдийн түүхчидтэй болсон гэхэд хилсдэхгүй.

Өнгөрсөн нийгмийн түүх бичлэгийг хэт үзэл сурталжсан хэмээн цоллох боловч өнөөгийн түүх бичлэг илүүтэй үзэл сурталжих хандлагатай болж байна. Үүний нэгэн жишээ нь БСШУ-ны сайд асан, УИХ-ын гишүүн Ё.Отгонбаярын “Монголын тусгаар тогтнолын товчоон” хэмээх цуврал бүтээл юм. Уг бүтээл илт нэг талыг барьж бичсэн, МАХН-ын үйл хэргийг магтан дуулсан, үзэл сурталжсан бүтээл болжээ.

Гэвч энэхүү бүтээлийн олзуурхууштай тал нь Монголд өрнөж байсан үйл явдлуудын цаад мөн чанарыг олон улсад өрнөж буй үйл явдлуудтай холбон үзүүлэхийг оролдож, илүү өргөн цар хүрээнд авч үзсэн болон олон нийтэд ойлгомжтой нийтлэлийн хэлбэрээр бичсэн явдал юм.

Гэхдээ түүхийг нийтлэл хэлбэрээр бичнэ гэдэг нь тухайн зүйлсийг зохионо, өөрийн үзэл бодлыг хавчуулна гэсэн зүйл огтхон ч биш юм.

Нэгдүгээр боть буюу “Талд ассан түймэр” хэмээх бүтээлд 1911 оны тусгаар тогтнолын хэргийг Эрдэнэ дайчин чин ван Ханддоржид хэт нялцаан бичсэн байна. Хувьсгалын бүхий л хэргийг Ханд ван ганцаар санаачлан хэрэгжүүлсэн мэтээр дүрслэн бичжээ. Тухайн цаг үеийн хувьсгалд тэр ноён тэгж оролцсон, энэ ноён ингэж оролцсон гээд тоочоод байвал бүгд л хувьсгалын удирдагч, идэвхийлэн оролцогч болон тодрон гарч ирэх нь лавтай. Эндээс түүхийг жалга довны үзэлдээ ашиглах, түүхэн үйл явдлыг орон нутгийн шинж чанартай болгох, тэдгээртээ зориулсан ой тэмдэглэх, нэг нэгнээ магтан дуулж, шагнаж урамшуулах ажлын эхлэл тавигдаж байгаа юм.

Уг нь эрхэм гишүүн номныхоо оршил үгэнд дурдахдаа: “Түүхийн элдвээр өөрчлөн засварлах нь түүхэн сургамжаа олж харах боломжийг үгүйсгэн, үйлдсэн алдаагаа дахин дахин давтах аюул буй болгодог гэдэг.”, мөн “...тухайн цаг үеийн товчооныг элдэв өнгө, будаггүйгээр өгүүлэхийг чармайсан болно.” гэсэн байх юм. Гэтэл номын агуулга нь энэ бүхний эсрэг, огт өөр зүйлийг харуулаад байгаа нь гайхалтай.

Жишээлбэл номын 20-р талд Ханд ванг дүрслэн бичихдээ: Түүний бүх биенийх нь булчин шөрмөс зангирч, нүд нь хар цагаанаар эргэлдэн, шанааных нь булчин хөвчрөн, гүрээнийх нь судас төвийж, номхон дөлгөөн төрийн хэргэмтэн биш, жинхэнэ монгол эрийн хилэнт дүр тодроход хамт яваа хиа нар нь өөрийн эрхгүй сүрдэн бөхийсэн авай. Хүүгээ алдсан эцэг хүний тухай өгүүлсэн энэ хэсэг“элдэв өнгө, будаггүйгээр өгүүлэхийг чармайсан” түүхийн номонд бус уран зохиолын номонд ч гоёдмоор харагдана. Эсвэл Ханд ван Жанчхүүгийн даваан дээр ийн “хилэнт дүр” гарган байх цаг дор эрхэм гишүүн тэмдэглэлийн дэвтэр бариад хажууд нь “бөхийж” байсан эсвэл тэдгээр дагалт хиа нарын нэг нь тэмдэглэн бичснийг сурвалж болгон ашигласан. Гэхдээ тэр сурвалж нь хаана байгаа талаар ишлэл, зүйлт хайгаад олсонгүй.

24-р талд бүр ч сонирхолтой зүйл байна. “...Сонгоол буриад Цогто Бадмаевич Бадамжапов Төлүүгийн даваа даван, алсад шаргалтан харагдах ой модыг баясан харж, эцэг дээдсийн нутаг минь гэж бодсоор уруудаж байлаа.” энэ хэсэгт эрхэм зохиогч нөгөө “түүхийн элдвээр өөрчлөн засварлах, элдэв өнгө, будаггүйгээр өгүүлэхийг чармайсан”-аа  бүр ор тас мартаад зуугаад жилийн өмнөх хүний бодлыг уншдаг болчихсон төдийгүй нутгийнхаа давааны нэрийг хавчуулаад авав. Энэ мэт зүйл нэг бус удаа тохиолдоно. Түүхийн ухааны доктор хүн ийм юм бичихээр бусад нь ойлгомжтой биз ээ.

Цаашаа “архинд хөлчүүрэхсэн” Цогто Бадмаевич Бадамжапов, Ханд ван нарын яриаг мөн л хажуунд нь сууж байсан мэтээр сийрүүлэв. Ийнхүү эх сурвалжаас авсан юм уу, зохиогоод биччихсэн юм уу хүмүүсийн харилцан яриа хоёрдугаар боть болох “Ээдрээт цагийн бичээс”-т ч мөн олон буй. Хэрвээ ямар нэгэн эх сурвалжаас авсан бол дурдах хэрэгтэй л дээ.

Мөн 31-р талд “есаул” гэдэг бол монгол хэлний засуул гэсэн үгнээс гаралтай морин цэргийн цол гэсэн тайлбар байна. Энэ үгний гарлын тухайд хэд хэдэн үзэл байх бөгөөд нэг хэсэг эрдэмтэд монгол хэлнээс, нэг хэсэг нь түрэг хэлнээс, өөр нэг хэсэг нь бүр иран хэлнээс гаралтай хэмээн үзэж өөр өөрсдийн тайлбарыг гаргаж дэвшүүлсэн байх бөгөөд шууд монгол хэлний засуул гэсэн үгнээс гаралтай хэмээн бичих нь арай л хэтийдсэн дүгнэлт болжээ. Хэрвээ үнэхээр монгол хэлнээс гаралтай гэдгийг нь тогтоочихсон бол ямар баталгаа нотолгоон дээр үндэслэж байгаагаа мөн л дээрээс хойш нэхээд байгаа эх сурвалжтайгаа дурдах ёстой.

Ийнхүү эхний хэдэн хуудаснаас л “Талд ассан түймэр”-ийн бичлэгийн хэв маяг, үндсэн утга санаа илрэн гарч, элдвээр өөрчлөн засаагүй түүхэн үйл явдлын тухай бус уран зохиолын ном болох нь илэрхий болов.

Харин хоёрдугаар ботид  1921 оны хувьсгалын удирдагчдын үйл хэргийг цагаатгах үүднээс бичсэн нь С.Данзан шоронд хоригдож байхдаа “ноёд лам нар хагаралдаж гадны харгисуудын золиос болж олон сайхан сурвалжит ноёдын алтан амийг бүрэлгэлээ гэж бид өөрсдөө шаналан ярьж байсан цаг саяхан. Гэтэл нэг мэдэхэд би ч эрх тушаалын төлөө арсалдан тэмцэлдэж бусадтай арцалдаж, бас л гадны хүчний золиос болоод сууж байдаг. Ингэхэд би чинь өөрийнхөө төлөө явсан болж таарав уу? Бодоотой тэмцэлдэж явахдаа өөрөө ингэж дуусна гэж юу бодохов хэмээн нударга зангидан харуусав”  гэснээс тодорхой харагдана. Энэ бол цэвэр зохиогчийн үзэл бөгөөд С.Данзанд энэ тухай бодож суух цаг ч байгаагүй бизээ учир нь түүнийг 1924 оны намын III их хурлын дундуур ямар нэгэн шүүх ажиллагаагүйгээр буудан хороосон байдаг. Тодруулбал 1924 оны наймдугаар сарын 28-ны шөнийн 03 цагт Данзан нарыг хэргийг шийдэх тусгай комиссыг байгуулж 24 цагийн дотор таслан шийтгэхээр зааж наймдугаар сарын 30-нд буудан алсан. 28-ны шөнийн 03 цаг буюу 29-ний өдөр гарсан уг шийдвэр ийнхүү 24 цаг хүрэхгүй хугацааны дотор гүйцэтгэгдсэн юм.

Ийнхүү С.Данзан зэрэг Монголын удирдах албан тушаалтнууд үгүй болсон нь ЗХУ-ын шууд гар хөл болох үндсэн нөхцөл болсон мэтээр дүрсэлж энэхүү Коминтерн ба ЗХУ-ын зүгээс явуулж буй монголын өндөр албан тушаалтнуудыг хороох нь 1911 оны хувьсгалыг эхтэйг Да лам Г.Цэрэнчимэдийн үхлээр давхар тайлбарлахыг оролджээ.

Мөн түүнчлэн зохиомол шинжтэй харилцан яриа ч олноор үргэлжилнэ. Жишээлбэл, Дугаржав Сүхбаатарын өрөөнд орж ирж суугаад: -Жанжинд орос хувцас сүрхий зохисон байна шүү гэхэд –Сүхбаатар инээмсэглэж: -Дайны цагт биед эвтэйхэн юм... гэжээ. Энэ хоёрын уулзалтын талаар хэн бичиж үлдээв. Бүр Сүхбаатарын инээмсэглэлийг хүртэл тэмдэглэн үлдээжээ. Эх сурвалж ?. Улмаар Хиагт хотыг эзлэхийн өмнө Д.Сүхбаатарын цэргүүдэд хандаж хэлсэн гэх үг мөн л зохиогчийн нэмэлт. Ийнхүү хардлага төрүүлэхийн учир нь жанжны хэлсэн үгэн дунд хожим Х.Чойбалсангийн хэлсэн үгнийТусгаар тогтнолын төлөө үхэхгүй амь, урсахгүй цус үгүй хэмээн өгүүлсэн үгс байгаа явдал юм. Д.Сүхбаатарын хэлсэн үгийг хожим Х. Чойбалсан иш татсан гэвэл бас л өрөөсгөл ойлголт болох нь лавтай.

ЭХ ОРОН ТУСГААР ТОГТНОЛЫН ТӨЛӨӨ ҮХЭХГҮЙ АМЬ, УРСАХГҮЙ ЦУС ҮГҮЙ БӨГӨӨД МАШИД ЭРХЭМЛЭЖ ЯВААРАЙ ХЭМЭЭН ХОЙЧ ҮЕ ТА НАРТАА ҮЛДЭЭВ.

Х. ЧОЙБАЛСАН

Энэ мэтчилэн хэлсэн үг, бодсон бодол тоогоо алдаж байх зуур дунд нь санаатайгаар эсвэл санамсаргүйгээр хаясан зүйлс мөн байх ажээ. Тухайлбал 104-р талд Ардын журамт цэргүүд болон улаан цэргийнхэн Хүрээнд орж ирсэн болон түүний дараах хэдэн өдрийн явдлын талаар өгүүлжээ. Гэхдээ энд тэд Хүрээнд орж ирсний дараа орос цэргийн комендант байгуулж, хотын үйл ажиллагаанд хяналт тогтоон, долдугаар сарын 8-12-ны өдрүүдэд “сэлгүүцэж явсан”, “сэжиг бүхий” зэрэг шалтгаанаар олон хүнийг баривчлан гянданд хорьж, байцаалт авч байсныг дурдсангүй. Ирэхэд нь бүгд сайхан угтаж авсан, энэ мэт сайхан өдрүүд үргэлжлэн Богд хааныг буцаан залсан ёслол хийсэн мэтээр өгүүлжээ. 1921 оны хувьсгал үнэхээр чухал үйл явдал мөн байсан. Гэхдээ үргэлж бүгд шулуун дардан замаар хийгдэж, ард олныг жаргуулчихсан юм биш гэдгийг үнэн мөнөөр өгүүлэх нь эрхэм гишүүний өмнөх үг болгондоо нуршаад буй “өнгө будаггүй” үзүүлэх зарчим болох бус уу?

Мөн 127-р талд “Бодоо Ерөнхий сайдын өргөөнд орж ирсэн Сокобин хятадаар мэндчилэхэд Цэрэндорж сайд орчуулга хийж өглөө”  гээд цааш нэг нүүр дүүрэн харилцан яриа бичсэн мөртлөө дор нь “Сокобин Бодоотой уулзсан эсэх нь түүний тэмдэглэлээс яг тодорхой харагддагүй...”  гэх мэтээр тайлбар хийсэн нь аль нь алиныгаа үгүйсгээд байгаа нь ойлгомжгүй болжээ. Хэрвээ дээрх яриа зохиомол шүү гэж хэлээд байгаа бол урьд урьдын яриа бүгд зохиомол, харин Сокобин Бодоотой уулзсан нь үнэн бол доорх тайлбар нь худлаа болж таарна.

Ийнхүү үндсэн хууль, намын хурал гэх мэтээр үргэлжилсээр уг ном “Өглөөний тунгалаг нар шинээр Улаанбаатар нэртэй болсон Их Хүрээг гийгүүлж байхад Гэндэн цээж дүүрэн амьсгалж, Шинэ Монголын шинэ үе эхэлж байна гэж чин сэтгэлээсээ бодож...” зогсоход эрхэм гишүүн хажуугаас нь харан зогсож, Гэндэнгийн чин сэтгэлийн бодлыг уншин зогсож буйгаар дуусна. Энэ үед Гэндэн чин сэтгэлийн бодлоо тэмдэглэн үлдээсэн эсвэл зохиогч хажууд хамт байсан бололтой. Нэгдүгээр ботийн Ханд вангийн булчин хөвчрөн байхыг харсантай адилаар.

Гуравдугаар ботид Коминтерний Монгол дахь төлөөлөгчдийн зөрчилдөөнийг тодотгон харуулахыг хичээжээ. Ингэхдээ монголчууд өөрсдөө Коминтерн руу удаа дараа бие биенээсээ нууцаар захидал бичиж, заавар зөвөлгөө хүсэж байсан талаар огт дурссангүй. Мөн ЗХУ, Коминтерний зүгээс өгч байсан зааварчилгааг монголчууд яагаад үг дуугүй биелүүлж байсан талаар Орост талтай гэхээс өөр үгээр тайлбарласангүй.

Өмнөх хоёр ботийн адил үйл явдлуудыг хүмүүсийн хоорондын яриа мэтээр зохиомолоор үргэлжлүүлсэн байна. Жишээлбэл, Хорхогны мах идэж, бага зэрэг шимийн юм ууж халсан (19-р тал), Хоол цай болцгоож, бага зэрэг хатуухан юм хүртсэн тэдний хооронд илэн далангүй яриа өрнөв (55-р тал), Бүрэнхийд тамхи татан зогссон Дамбадоржид дөхөн ирсэн Амагаев (67-р тал)гэх мэтээр уянгын халил хийжээ. Хатуухан юм хүртэх явдал бол хожим худалдааны нөлөөгөөр оросуудаас сурсан зүйл байх. Монголчуудын дунд хатуухан юм хүртэж байсан уламжлал байгаагүй нь харагддаг.

Эдгээрээс гадна 64-65-р талд Ерөнхий сайд Цэрэндоржийн ажлаас чөлөөлж өгөхийг хүссэн өргөдөлийн талаар өгүүлж тэгэхдээ дан ганц Дамбадорж бүхнийг гардан хийж албан тушаалд нь буцаан оруулсан, Коминтерн үүнийг “...зүгээр нэг үйлдэл гэж хүлээж авсангүй. Цэрэндоржийн шахалт нь баруунтнууд сөрөг довтолгоонд орсон хэлбэр гэж үнэлсэн...” зэргээр бичсэн байх боловч үнэн хэрэгтээ Цэрэндоржийн асуудлыг Коминтерн бүр БХК(б)Н-ын Улс төрийн товчоо аль 1925 онд авч хэлэлцээд Монголын засгийн газрын тэргүүнээр Цэрэндоржийг үлдээх зайлшгүй шаардлага байгааг хүлээн зөвшөөрсөн байдаг. Харин 1926 онд Коминтерний Гүйцэтгэх хорооноос Цэрэндорж бие даасан бодлого явуулж байна. Нам түүнийг Засгийн газрын бүрэлдэхүүнд нь бэхжүүлэх нь зүйтэй гэсэн шийдвэр гаргасан баримт орос, монголоор байдаг. Ядаж тэр баримтыг үзчихгүй дээ. Тэгэхээр энэ бүхэн бол Дамбадоржийн ганцаар хийсэн ажил биш юм.

Энэ мэтчилэн энэхүү бүтээл нь цэвэр магтан дуулал, сэтгэл хөдлөлөөр бичигдсэн, түүхийн баримт сэлтийг өөрийнхөө үзэлд тааруулан тайлбарлах гэж оролдсон явцуу бүтээл болжээ. Цаашид энэ мэт түүхэн нэр зүүсэн уран зохиол, түүхийн бүтээл хоёрыг ялган салгаж ойлгох нь зүйд нийцэх бөгөөд авах гээхийн ухаанаар хандах нь уншигч таны эрх болно.

Сайд байсан хүн түүх судалж болохгүй гэж байгаа юм биш. Гэхдээ л шинжлэх ухаан түүний  дотор багтах түүх, соёл, боловсролыг бүрэн хариуцаж байсан сайд хүн хариуцаж байсан салбараараа доктор хамгаалаад улмаар энэ мэт түүхий бүтээл гаргаад байгаа нь телевизийн нэвтрүүлэгт орохдоо ч ил цагаан хэлж байгаа намдаа оруулж байгаа хувь нэмэртэй нь холбоотой болов уу. Энэ мэт түүхий түүхийн докторууд олон байгаа мэт.

Эх орончдын нэр барьсан иймэрхүү ном дүрстүүдээс болж дараа дараагийн дурынхан түүхэн зохиол нэртэй хогийн цуглуулга гаргасаар байх болно. Үүний бас нэгэн илрэл нь эрхэм гишүүний бичсэн дээрх номнуудаас ямар ч ялгаагүй “Түүхэн эрхмүүдийн цадиг” цувралд орсон “Чин ван Ханддорж” хэмээх ном мөн “Монголын тусгаар тогтнолын товчоон” цувралын IV дэвтэр болох “Тусгаар тогтнолын үнэ цэнэ” зэрэг юм.

МУИС-ийн Түүхийн тэнхимийн магистрант С.Ууганбаяр

www.ikon.mn

Урлаг гэмээ нь заавал уран сайхныг дүрслэх, байгалийн сайхныг зураглахын нэр биш билээ. Урлаг өөрчлөлтөд урин дуудах хурдасгуур ч болж чадна. Уран бүтээлч Стив Каттс өнөөдрийн дэлхийд олон зүйлс өөр байх ёстой, өөрчлөгдөх ёстой гэж үзэж байна. Ажил хөдөлмөр гэдэг ноён долларын төлөө сүнсээ худалдсан хархнууд нойр хоолгүй эцэс төгсгөлгүй зүтгэдэг зовлон байх ёсгүй. “Хэрэглээ-изм” бидний амьдралыг сарвуундаа базсан ёс зүйн үнэргүй бахь байх ёсгүй.  Дээр нь соошил медиа... энэ ч бас бидний өөрөө өөрийгөө гинжилсэн гав байх албагүй. Ингээд бодож үзэхээр амьдрал арай дээр болох ч юм шиг...  Лондонгоос гаралтай зураач, анимэтор С.Каттс МкДоналдст ажиллах, сонгодог урлагт суралцах гэсэн хоёр сонголттой салаа замын бэлчирт сүүлийнхийг нь сонгожээ. Тэр одоо модерн амьдралын хэв маягийн шүүмж видео, зураг бүтээдэг чөлөөт уран бүтээлч. Түүнийхээр

аж.

Амжилтад хүрсэн  орчин үеийн технологийн салбарын шилдгүүд танд зөвлөж байна. 

IBM-ын гүйцэтгэх захирал Жинни Ромэтти: “Анхдагч бас ганцаардмал бай

Uber-ын гүйцэтгэх захирал Травис Каланик: "Зарчмаа баримтал, тулаанд тайван бай. Тиймээс л маш цөөн хүмүүс тулааныг хэлэлцээр болгож чаддаг.”

Facebook-ын гүйцэтгэх захирал Марк Зукербэрг: "Хурдан хөдөл, бүхнийг сүйтгэ. Замдах бүхнээ сүйтгэхгүй байгаа бол чи хангалттай хурдан явахгүй байна гэсэн үг."

Alibaba-ын үүсгэн байгуулагч Жак Ма: "Өнөөдөр харгис байж болох ч маргааш үүнээс илүү харгис байх болно. Харин тэрний дараах өдөр л маш сайхан өдөр байх болно.”

Технологийн тэр бумтан Петер Тиел: “Хүний мэдлэгийн газрын зураг дээр маш том цагаан орон зай байсаар байна. Чи тэднийг нээж чадна. Тиймээс үүнийг хий. Тэндээс гарч, хоосон зайг бөглө. Хором мөч бүр шинэ газар луу явж, тэдгээрийг судлах боломж байдаг.”

Apple-ын үүсгэн байгуулагч Стив Жобс: "Үхэх гэж байгаа гэдгээ үргэлж санаж явах нь алдах зүйл байгаа гэж ташаа бодохоос сэргийлэх хамгийн шилдэг зам. Чи аль хэдийн нүцгэн болсон. Зүрх сэтгэлээ дагахад ямар ч шалтгаан хэрэггүй.”

Yahoo-ын гүйцэтгэх захирал Марисса Маейр: "Би үргэлж л хийхэд хараахан бэлэн биш байгаа зүйлээ хийдэг. “Хөөх, үүнийг хийхэд би арай бэлэн биш байна” гэж бодсон мөчдөө л үүнийг хий. Ингэж л та маш том нөлөөллийг бүтээх болно.”

Google гүйцэтгэх захирал Ларри Пэйж: "Дэлхийг хэрхэн өөрчлөхөө нэг өгүүлбэрт багтаан хэл гэвэл та юу гэж хариулах вэ?  Үргэлж тохьгүй сэтгэл хөдлөм зүйлс дээр шаргуу ажилла!”

Amazon-ын гүйцэтгэх захирал Жефф Безос: "Би номлогчдыг илүү сайн бүтээгдэхүүн бүтээнэ гэдэгт итгэдэг. Номлогчдын хувьд энэ бизнес биш байдаг учраас тэд илүү их анхаарал халамж тавьдаг. Бизнес байх үед, бизнес мэдрэмж гаргах ёстой. Гэхдээ энэ бол чамайг яагаад энэ зүйлийг хийх ёстой тухай биш юм. Чи үүнийг хийнэ. Учир нь чамайг урагш хөдөлгөх, учир утгатай ямар нэгэн зүйл байж л таараа.”

Microsoft-ын үүсгэн байгуулагч Билл Гэйтс: "Амжилт бол олиггүй багш. Ухаалаг хүмүүсийг алдаа хийхгүй гэж бодоход хүргэдэг.”

Behance-ын гүйцэтгэх захирал бөгөөд Uber зохион бүтээгч Скотт Белски: "Энэ бол санаа биш. Энэ бол юу хийх санаагаа бүтээх юм.”

Salesforce-ын гүйцэтгэх захирал Марк Бениофф: "Амжилтын нууц энэ байна: дэлхийг өөрчлөх хүсэлтэй хүмүүсийг эрж хайх.”

SpaceX болон Tesla үүсгэн байгуулагч Элон Муск: “Алдаа гэдэг боломж. Хэрвээ бүтэлгүйтэхгүй байгаа бол та  хангалттай шинийг санаачлаагүй байна гэсэн үг.”

Dropbox-ын үүсгэн байгуулагч Дрю Хьюстон: "Бүтэлгүйтнэ гэж бүү санаа зов. Учир нь чи ганц удаа л зөв зүйл хийх ёстой.”

Dell-ын гүйцэтгэх захирал Майкл Делл: “ Чи суут ухаантан, алсын хараатай нэгэн, бүр дээд сургууль төгссөн байх ч шаардлагагүй. Танд зүгээр л мөрөөдөл хэрэгтэй.”

Former Oracle-ын гүйцэтгэх захирал Ларри Эллисон: "Та шинэчлэл хийж байгаа бол хүн болгонд өөрийгөө солиот  гэж хэлүүлэхдээ бэлэн байх хэрэгтэй.”

Facebook-ын үйл ажиллагааны гүйцэтгэх захирал Шерил Сандберг: “Манлайлал бол таны гаргасан үр дүнг бусад нь сайжруулах агаад таныг байхгүй байсан ч нөлөөлөл нь үргэлжилнэ гэдэгт итгэлтэй байх юм”

trends.mn